Phần nổi của tảng băng… chìm

Đọc báo, nhất là báo mạng, thấy đây, đó có những cái tít giật gân: “a, b, c… chỉ là phần nổi của tảng băng chìm”.

Ai đã học qua chương trình Vật lý phổ thông cũng đều biết tỷ khối của nước đá là 900 kg/m³. Nếu 1m³ nước đóng băng (khi đóng thành băng thì nó là nước ngọt) thì nó sẽ có thể tích 1,11111… m³ và của nước biển là 1025 kg/m³  thì nó sẽ nổi trên mặt nước biển, nhưng phần lớn chìm dưới nước, chỉ nhô lên khoảng 10% trong không khí mà thôi. Vì thế, chỉ có tảng băng nổi trong nước, chứ làm gì có tảng băng nào chìm, hay có thể nói là chỉ có tảng băng nổi lập lờ trong nước thôi chứ.

Nhà văn Hoa Kỳ Hemingway nêu ra nguyên lý “Tảng băng trôi” nổi tiếng – tôi sẽ không sa đà vào nguyên lý đó, vì chỉ cần Googling một cái là ra một lô xích xông kết quả ngay.

Vậy thì, nếu nói chính xác, phải là “a, b, c… chỉ là phần nổi của tảng băng trôi”, hay đơn giản là “a, b, c… chỉ là phần nổi của tảng băng” – thế là đủ.

Ngẫm ra, nhiều khi người ta thực sự tùy tiện. Người viết tùy tiện. Biên tập tùy tiện, người duyệt bài cho đăng cũng tùy tiện nốt. Suy rộng ra, có lẽ một phần lỗi thuộc về nền giáo dục Việt Nam ta, vừa tùy tiện, vừa bất cập và thiếu sót. Người làm nghề báo, cũng cần có được sự giáo dục toàn diện là thế. 

Đọc thêm bài Về nguyên lý “tảng băng trôi” của Ernest Hemingway ở đây