Tính mình tò mò, thích quan
sát, ngó nghiêng, ghi nhớ và so sánh… đi đâu cũng như vậy và thường tự đặt câu
hỏi, như thế nào (?) và sau đó là tại sao? Nhưng có lẽ trong số các đất nước đã
đến từ trên một lần, thì Singapore là đất nước lần nào cũng làm mình ngạc
nhiên…
Đến Singapore nếu chỉ đi khơi
khơi, chúng ta cũng sẽ chỉ gặp một đất nước, một thành phố phồn vinh đầy ánh
sáng muôn màu, một sự hấp dẫn “nông cạn” về vật chất mà dần dần thì “ở ta cũng
có!” Nếu chỉ quan tâm đến mua sắm vật chất, dần dần những trung tâm thương mại ở
Hà Nội hay Sài Gòn cũng mọc lên, sự thâm nhập của các tập đoàn thương mại nước
ngoài làm cho các thành phố lớn xích lại gần nhau hơn bao giờ hết. Ở đâu chúng
ta cũng thấy nhôm thấy kính, thấy thang máy và thấy ánh đèn hoa lệ và rực rỡ…
Nếu xét từ khía cạnh đó,
Singapore hay Hongkong cũng chẳng có gì hấp dẫn. Đặc biệt kém hấp dẫn hơn nữa
vì đó là một đất nước không có tí ti nào tài nguyên thiên nhiên du lịch, không
có di sản kỳ quan, cũng chẳng có những bờ biển cát trắng trải dài với hàng dừa
ngút mắt bên kia là biển xanh ngăn ngắt…
Một đất nước thiếu thốn đủ đường,
đặc biệt là những gì của thiên nhiên ban tặng, và phải tự tay làm đủ thứ - như
một quả núi bằng thép trên trồng cây, và bầu khí quyển xung quanh nó được tạo
ra cho “giông giống” của một quả núi cao, tất cả bị nhốt vào trong một cái vòm
bằng kính… Khu vườn trong vòm kính ấy tập hợp rất nhiều loại cây và hoa, chỉ để
phục vụ cho cư dân ngắm, cho học sinh học tập và đương nhiên lôi cuốn rất nhiều
khách du lịch.
Ấy thế mà sao mỗi lần đến với
đất nước này, lại thấy nó hấp dẫn đến thế, cuốn hút đến thế, đáng sống đến thế…
tới mức mà có người ví von nó như là thiên đường, dù chỉ là một “thiên đường
nhân tạo?”
Để đi đến câu trả lời cho câu
hỏi “tại sao?” đó, mình đã phải đặt rất nhiều câu hỏi “như thế nào?” và tự tìm
câu trả lời cho chúng.
Mình đã từng ngỡ ngàng trước
những chiếc côngtennơ dùng để chở cát xây dựng trong thành phố, trông hoàn toàn
giống những chiếc thùng xe của xe tải thùng kín chở vật liệu xây dựng xứ ta
ngày nay; nhưng ở “bển” người ta dùng đã từ lâu rồi. Chỉ khác có một điều,
trong khi ở ta quy định bắt buộc xe tải thùng kín phải có nắp đậy ở trên thì những
cái nắp đó “gọi là có” thì ở họ lâu nay cái nắp đó đậy kín mít không thể lọt
chút cát nào ra ngoài đường. Chỉ một ví dụ đó thôi đã cho câu trả lời, rằng tại
sao môi trường của Singapore trong sạch hơn hẳn ở ta, vì những chuyện nhỏ như vậy
từng người, từ doanh nghiệp… đều tôn trọng, còn ở ta thì chỉ làm một cách chiếu
lệ.
Không biết bao nhiêu lần mình
hỏi những người công nhân đang đào hố trên mặt đường (ở đâu chẳng phải đào đường!)
rằng họ làm thế nào mà sau khi đào xong, lại trả lại mặt đường phẳng phiu cho
thành phố, vì ở Việt Nam thì thường đắp gồ lên một cục nhựa đường để lâu lâu đất
lún xuống là vừa… Ở Singapore họ buộc phải bỏ công sức lâu gấp 3 lần chúng ta
khi lấp hố, nghĩa là đầm đất và tưới nước thế nào đó, làm đi làm lại đến mức chỉ
cần vá đường lên trên là bằng mặt đường cũ luôn, không phải chờ lún nữa. Nếu để
lại trên mặt đường một cái mô lồi lên như thế, hoặc lõm xuống thành hố (ở ta
thì nhiều mô, hố như vậy lắm!) gây tai nạn, có thể bị kiện sạt nghiệp công ty
thi công như chơi.
Singapore, một đất nước, một
thành phố và cũng là một hòn đảo thì lấy đâu ra rừng, nhưng tất cả những chỗ có
thể trồng cây được, đã là rừng. Bố mình năm nay 80 tuổi kể, cách đây 40 năm những
người từ miền núi xuống Hà Nội, đến công viên Thống Nhất ngạc nhiên: “Hà Nội
cũng có rừng cơ à?” – nếu cứ nhiều cây là rừng, thì ở Singapore đúng nghĩa là
có rừng, còn Hà Nội thì phải lên tận Ba Vì may ra mới có, và thành phố Hồ Chí
Minh cũng lâm vào tình cảnh khó khăn tương tự. “Rừng” đầy như thế, đứng ngoài
có thể thấy độ rậm rạp thậm chí không đi qua được, nhưng chỉ đi theo đường cái
vài trăm mét lại thấy “khu rừng” đó chấm dứt, và té ra sau lưng nó có cả một
sân bóng hoặc công xưởng… Có lẽ do thiếu thốn không gian sống, nên người ta phải
trân trọng từng chút một để cố gắng có thêm dưỡng khí.
Hết câu hỏi này đến câu hỏi
khác, nhưng tất cả những băn khoăn được bao trùm lên bằng một câu hỏi, một câu
trả lời lớn: tại sao lại như vậy? Lần gần đây nhất mình đi cùng người cha già với
chiếc xe lăn đến với Singapore, và suốt chuyến đi nhận được thường xuyên những
sự quan tâm giúp đỡ. Khi đi cùng người phải dùng xe lăn mới nhận thấy thành phố
có một sự chu đáo đến mức ghê gớm với những người khuyết tật: đâu đâu cũng có
thang máy để người khuyết tật sử dụng đi lên các nhà cao tầng, xuống tàu điện
ngầm… thậm chí chỉ một cái bậc thềm khi người ta không đủ điều kiện làm dốc để
lên, cũng một cái “bàn nâng” chỉ vài chục xăngtimét đầy đủ vách kính đảm bảo an
toàn. Vỉa hè nào cũng có dốc lên cho xe lăn, chứ không như ở ta có dốc mà đố
người khuyết tật nào “leo” lên được.
Tất cả những chi tiết dù rất
nhỏ đến rất lớn, đều thấy chúng được thiết kế ra nhằm phục vụ con người đến mức
chu đáo cao nhất. Đi khắp thành phố không bao giờ phải lo về vấn đề… vệ sinh cá
nhân. Bố mình phải than lên: “Khắp nơi đi vệ sinh chỗ nào cũng có, cực kỳ sạch
sẽ mà miễn phí; trong khi ở Việt Nam thì đi mãi mới có, không những thế vừa bẩn
và chỗ nào cũng mất tiền…” Nghe đã đủ thấy đau hết cả người. Rõ ràng chúng ta
cũng đang cố gắng xây dựng một xây dựng công bằng, dân chủ, văn minh dựa trên
chính quyền của dân, do dân, vì dân kia mà?
Mình sẽ không so sánh về những
yếu tố vĩ mô về thể chế, bộ máy… vì những cái đó đã được bàn nhiều rồi. Chỉ muốn
nói một điều thế này, đi đâu cũng nhìn thấy những dấu hiệu điếu thuốc lá gạch
chéo và ở dưới ngắn gọn hai chữ: “By law” (“Bị cấm bởi luật!”) thế là đủ. Hai
chữ nói lên quá nhiều điều: tất cả đều dựa trên nền tảng pháp luật nghiêm minh.
Từ đó, mỗi con người ai ai cũng tự giác chấp hành. Họ làm tất cả những điều đó,
từ giữ môi trường trong sạch đến thái độ thân thiện cởi mở… đều ý thức được làm
vì cái chung. Từ cái chung đó, môi trường cả về tự nhiên lẫn xã hội đều được
nâng lên ở mức gần như hoàn hảo, đáng mơ ước và ngược lại chính họ lại được hưởng
những cái đó.
Bây giờ thì chúng ta mới thấm
thía rằng mỗi ngày chúng ta vẫn cố luồn lách cướp đường của nhau, vẫn chỉ giữ
được trong nhà mình sạch, vẫn hút thuốc phun khói nơi công cộng… thì không bao
giờ bản thân được hưởng những gì người Singapore đang được hưởng cả.
Và khách du lịch toàn thế giới
vẫn muốn đến với “thiên đường nhân tạo Singapore” mà một đi không bao giờ muốn
quay lại với Việt Nam, đất nước được thiên nhiên ưu đãi quá nhiều nhưng cũng tự
phá đi quá nhiều…
Bài liên quan: “Tân Gia Ba tội nghiệp”
Bài trên Vietnamnet tại đây
No comments:
Post a Comment