Ở gần nhà mình
có Hùng “bẩn”, lớn hơn mình một tuổi nhưng học bằng nhau vì mình đi học sớm một
năm. Được một thời gian, chẳng hiểu nhà trường rà soát kiểu gì không cho học sớm
nữa, mình lại học sau Hùng “bẩn” một năm do xuống lớp dưới, dù đã học hết lớp
đó ở trường khác rồi. Lại một thời gian lâu sau nữa, Hùng “bẩn” “đúp” xuống một
lớp, lại học bằng nhau. Xong phần tuổi tác và thứ, cấp về lớp học.
Nhà Hùng “bẩn”
chính xác là ở khu xưởng than, khu dân cư toàn người lao động và dân ngụ cư. Cả
nhà Hùng “bẩn”, từ mẹ, bác chị của mẹ, em gái của mẹ Hùng “bẩn” toàn làm nghề xếp
hàng thuê kiêm phe tem phiếu, phe phẩy đủ các thứ hàng hóa ở chợ Nguyễn Công Trứ.
Hùng “bẩn” đúng như cái tên của mình, hình như không bao giờ tắm, lúc nào cũng
nhem nhem nhuốc nhuốc. Anh chàng này luôn luôn thấp hơn mình một chút, nhưng do
hơn tuổi nên sẵn sàng bắt nạt bất cứ lúc nào. Đến khi học cấp 3, mình đã lớn vọt
lên còn Hùng “bẩn” vẫn còi còi. Không học hành gì, Hùng “bẩn” hoành hành xung
quanh khu vực trường học cấp 2 cũ, “yêu” hết em này đến em khác, toàn chọn những
em dậy thì sớm. Bọn con trai cấp hai cực kỳ uất ức vì vụ này – chúng nó phàn
nàn “Hùng “bẩn” chuyên yêu rồi nắn tí sờ lờ các bé gái học cùng.” Từ khi mình học
cấp 3 không bao giờ có chuyện Hùng “bẩn” đe dọa bắt nạt hay gì cả, đơn giản là
mỗi người đã có một thế giới riêng. Coi như xong phần “thân thế” của Hùng “bẩn”,
ta sẽ dần dần sang đến phần “sự nghiệp.”
Hồi đó có
phong trào vào học ghita do nghệ sỹ Hải Thoại dạy tại nhà trong khu tập thể
Nguyễn Công Trứ. Mình học được một buổi rồi tự biết, không có duyên với nghiệp
đàn sáo, nên thôi luôn, còn thì lũ trẻ trong phố vẫn theo, đứa được một mùa hè,
đứa được vài năm chứ không ít. Chứng kiến hầu hết những đứa trẻ cùng trang lứa
học ghita, tập luyện như cực hình, nhiều đứa còn được tặng kèm thêm cả roi của
bố mẹ. Có những lý luận, nào là cho con thi vào nhạc viện, nào là sau này có thể
chơi trong ban nhạc nhẹ. Đơn giản hơn cả là sau này cho cuộc đời thêm thi vị. Mẹ
mình thì không cưỡng bức, không thích học thì thôi, khỏi! Cho đỡ mất thời gian
và tiền bạc của cả con lẫn bố mẹ. Thấy thích mẹ cho đi học vẽ, học bơi và sau
đó là học chụp ảnh, thế thôi. Trong số đi học ghita Hải Thoại, có cả Hùng “bẩn”.
Hóa ra tay này theo được lâu phết, không rõ có “định hướng nhạc viện” hay không
nữa.
Bẵng đi một
thời gian đùng một cái có ngày nhà có tang ông nội. Mình đảm nhiệm vị trí chụp ảnh
cho cả buổi lễ suốt mấy ngày, cứ đứng cạnh linh cữu bấm máy chụp các đoàn đến
viếng. Và điều bất ngờ nhất: gặp lại Hùng “bẩn”. Anh chàng là một trong năm tay
nhạc công của phường bát âm, và thấy khá đa năng: chơi cả nhị lẫn trống. Lúc
thì Hùng “bẩn” cò cử cái nhị, lúc thì ôm cái trống mà vỗ gõ chát chát, tom tom.
“Oan gia ngõ hẹp” gặp lại đối thủ cũ, à quên, “mối đe dọa” cũ thôi thì chẳng ai
nói gì với ai, ai làm việc người ấy. Mình vì chụp ảnh, nên chỗ “tác nghiệp” của
hai thằng là ở cạnh nhau, chỉ khác nhau về “đạo cụ” mà thôi; tha hồ quan sát Hùng
“bẩn” làm việc. Thấy những năm theo thày Hải Thoại của Hùng “bẩn” quả thật
không uổng, tay trống Hùng “bẩn” tom chát chát tom điêu luyện không kém Phil
Colins, tay nhị cũng nào có kém mấy cô xinh đẹp của ban nhạc chơi Cross-over
Bond.
Chỉ có bửn bửn
là vẫn như xưa, Hùng “bẩn” có vẻ chẳng bao giờ tắm. Phương bát âm của Hùng “bẩn”
làm việc đúng nguyên tắc, nghĩa là ngoài tiền còn kèm theo bữa chén, họ ăn cơm
luôn, gia đình phải lo cho họ một mâm ngồi ăn luôn trong góc đó. Hút thuốc quả
là như mỏ khoét, bao Thăng Long mềm cứ rút mỗi người một điếu được hai vòng, là
nó đã biến mất đi đâu đó như ảo thuật, và lại hô: “Cho xin bao thuốc!” Nghĩa là
cứ hút một nửa bao, lại lận mất nửa bao còn lại, cứ thế. Đúng là làm nghề gì
cũng phải có yếu tố tham nhũng, đất nước ta thật kỳ lạ. Đến đây cũng coi như
xong phần “sự nghiệp” của Hùng “bẩn”, chúng ta sẽ chuyển sang phần “rút ra bài
học” còn kết luận.
Trước Tết, gặp
ông bạn cũ dân thợ điện nước, mình ngồi nói chuyện về chuyện con cái, tự dưng
nói: hay cho thằng con đi học đàn, cho cuộc đời của nó có gì đó vui vui… Ông bạn
hỏi luôn: nó có thích không? Học thử chưa? – Học thử một lần rồi, không thích! –
Thế thì thôi luôn đi, tôi 13 năm viôlông định hướng nhạc viện đây này, cuối
cùng vẫn thợ điện bất chấp đòn roi của bố mẹ! Bắt nó đi học khi nó không thích,
mất thời gian cả của nó lẫn của mình. Mà học đắt chứ, đâu có rẻ. Thày cô nào
cũng khen: có năng khiếu đấy, thế là bố mẹ kỳ vọng, ép con ra mỡ. Cuối cùng số
cháu theo được “định hướng nhạc viện” được bao nhiêu phần trăm đã ai thống kê,
hay là như tôi, chỉ được cái thì thùng cái ghita mỗi lần liên hoan, dã ngoại…
là hết, đúng là đời vui thật nhưng cũng chỉ có tí tác dụng lúc… tán gái, cuối
cùng thì cũng chỉ có một bà vợ thôi chứ có phải suốt đời đi tán gái đâu... Nếu nó
thích, thì cho nó học, coi như là một niềm vui. Nếu thực sự nó có yếu tố tài
năng, thường thì nó học sẽ rất nhàn, như chơi ấy, lúc đó thì không khó nhận ra
và bây giờ thì “định hướng nhạc viện” chưa muộn. Nếu nó không thích hoặc tài
năng làng nhàng, thì thôi luôn đi, đừng có ép…
Nghe có lý,
hóa ra “định hướng phường bát âm” như Hùng “bẩn” có khi còn có ích hơn là ép
con ra bã cuối cùng có những đứa từ khi bỏ đàn, không bao giờ nó còn sờ vào cái
đàn lại lần nữa.
Mấy năm gần
đây cùng với sự ra đời và phát triển của máy ảnh số, xuất hiện hằng hà sa số
nhiếp ảnh gia của thời kỳ số hóa. Nhiều người tự phong cho mình danh hiệu “nghệ
sỹ nhiếp ảnh”, “nhiếp ảnh gia”… không thiếu người xác định chọn cho mình nghề
đó để kiếm tiền. Vài người tiên phong thì còn được, chứ đến lúc đi đâu cũng chạm
nhiếp ảnh gia, từ gốc cây lộc vừng cổ thụ Bờ Hồ đến Mù Cang Chải Y Tý… ra Hồ
Hoàn Kiếm nhìn hàng thợ ảnh thật, sinh sống bằng nghề chụp ảnh dạo kiếm tiền
cho du khách, thật tội nghiệp. Những cái máy nhỏ xíu, ống kính nhọn hoắt… bên cạnh
các nhiếp ảnh gia thời số hóa, máy to, ống khủng đi lại nườm nượp. Đã ai nghĩ
là họ đầu tư cả trăm triệu và nhảy vào thị trường, cạnh tranh nhiệt tình với
nhau… bao giờ thì họ hồi vốn? Và đã ai đủ bình tĩnh nhìn nhận lại việc liệu
mình có tài năng thực sự hay không?
Thà cứ xác định
chơi là chơi, tiền đến đâu chơi đến đó, hơn là nửa mùa, đầu tư vừa chơi vừa kiếm
tiền. Xem ra “đúng hướng tom chát” như Hùng “bẩn”, kiếm được tiền một cách thực
sự, kéo đám nào, ăn đám đó, còn hơn là mơ hồ…
Ảnh trong bài
chỉ có tính chất minh họa
Tham gia thảo
luận trên Facebook tại đây
No comments:
Post a Comment