Dạy con dạy cha

Một ngày ra cầu thang bỗng xây xẩm mặt mày và ngã, may mà chưa lộn xuống tầng dưới – trước đó mấy năm đã luôn luôn cảm thấy mệt trong người, mắt hay bị tối lại và đau đầu nhưng không phát hiện ra bị sao cả. Lần đầu bị nặng như thế, đo huyết áp thấy cao hơn 200mm Hg và đi khám thì bác sỹ chẩn đoán là bị một khối u nhưng không mổ được vì không tìm thấy chỗ.[1] Từ đó những cơn tương tự như vậy đến nhiều hơn và bắt buộc mình phải ngồi nhà cũng nhiều hơn trước đây. Rỗi rãi hơn, mình dành nhiều thời gian cho các con hơn và cũng lên mạng giao du nhiều hơn.

Mới theo học giáo lý Đạo Phật một thời gian, có lần bắt gặp một topic trên Webtretho về chuyện ăn chay, chuyện theo Phật… và cứ thế đăng ký thành viên và tham gia. Lại một ngày… đi đón con trai, lúc đó cậu chàng mới học lớp Một, cậu ta tò mò nhìn người bán xổ số ở đầu ngõ và hỏi, mình trả lời và câu chuyện đầu tiên “Niềm hy vọng” ra đời. Câu chuyện được post lên diễn đàn Webtretho với tên topic là “Chuyện con chuyện cha,” rất đơn thuần là chỉ chép lại những gì đã nói chuyện với con, và thêm một số ngẫm nghĩ của mình về cuộc sống.

Quay lại với quá khứ một chút – mình là người có một tuổi trẻ vất vả. Mẹ mình mất sớm, bố yếu mất sức lao động, lại không có nhà ở nên phải ở nhờ nhà ông bà nội, mình thì lại ở lại nhà của ông bà ngoại cho mẹ mình. Lúc mẹ mất, em trai mình mới tám tuổi. “Chưa có vợ đã có con…” câu chuyện đúng là như vậy, mình quá trẻ để đóng vai trò giáo dục một người khác, mà mình không đẻ ra. Các cụ nói “quyền huynh thế phụ” nhưng với một thanh niên hai mấy tuổi, nhiều cái nó khó lắm. Tất cả khó khăn nó dồn lên vai, cơm áo gạo tiền… Mấy năm cuối của bệnh ung thư, mẹ mình thương thằng em còn quá nhỏ, dồn hết yêu thương cho nó và do cũng chiều nó quá, đâm ra cậu ta sinh khó bảo. Đến “thời ông anh,” ông ấy dữ đòn, đánh em như cơm bữa… cứ thế, càng ngày càng nghiêm trọng. Đến khi cậu ta khoảng học lớp 8, lớp 9 những vụ việc càng nghiêm trọng hơn, vướng cả với pháp luật. Không biết bao quán nét, bao chỗ chơi bời của thanh niên mình thuộc nằm lòng. Nhiều khi sự nhọc nhằn đã làm cho những giọt nước mắt chảy ra mà không kìm được. Cũng là một người có trách nhiệm, nhiều khi đêm đã nằm xuống rồi, muốn ngủ vì một ngày vất vả, lại vùng dậy đi tìm em về. Có những lúc tưởng như đã mất hẳn, không phải mất vì cái chết, mà mất vì em sẽ hư hỏng hẳn. Chỉ đến khi cậu ta 18 tuổi, mình cũng học Phật được một thời gian và ý thức được bản thân mình phải thay đổi, tất cả những phương pháp cũ không còn áp dụng được nữa. Nhà mình phúc còn to bằng cái đình – em trai quay lại học và thi đỗ đại học, và nay đã thay đổi rất nhiều, có thể nói là 180 độ. Cậu ta cũng theo Phật, ăn chay, tu thiền…

Điều quan trọng, là mình luôn luôn muốn đền đáp lại cho em những gì đã làm trong quá khứ, vì cậu ta đã là một phần của cuộc sống, không thể thiếu. Còn quan trọng hơn, là các con của mình được hưởng cái phúc của chú chúng nó, chính câu chuyện của cậu em trai, mình hiểu không thể có cách sống như vậy được nữa. Những câu chuyện mình viết lại, chính là những suy nghĩ thật nhất, thực giản dị vậy thôi, nó cũng là những chuyện mình tự dạy mình.

Người theo học Phật thường phải phát nguyện một điều gì đó, như phát nguyện ăn chay trường… mình thì không, vì còn một bữa ăn mặn với vợ và con vào buổi tối. Đã phát nguyện là phải thực hiện được, không thì cũng tai hại lắm. Theo Phật cả chục năm, thế mà chưa bao giờ phát nguyện làm gì cả, cũng lạ. Suốt mấy năm ghi chép những chuyện trò với con, mình vẫn nóng nảy, vẫn quát tháo con, dù không nhiều nhưng vẫn còn.

Mới chỉ cách đây 2, 3 tháng gì đó thôi, một câu chuyện làm mình khó ngủ, đã viết lại trong chuyện “Con gái lấy nước mắt làm đầu.” Chợt nhận thấy nếu cứ tiếp tục mắng con như hiện nay, bây giờ thì chúng nó sợ đấy, nhưng đến lúc nào đó chúng nó sẽ không còn sợ nữa mà chỉ là sự chống đối. Cái mốc mười mấy tuổi của con trai lớn, chỉ hai, ba năm nữa thôi – mình đã trải nghiệm quá rõ ràng rồi, và không bài học nào đắt giá hơn. Cần phải tiếp tục thay đổi chính bản thân mình, để chuẩn bị cho cái mốc quan trọng đó. Mình muốn làm bạn thân của con, đế nó có thể chia sẻ tất cả những vấn đề của nó. Nhớ hồi mới post bài lên Webtretho, có bạn chia sẻ: “Con nhà em nó chẳng hỏi gì bao giờ cả…” thực ra những bạn nhỏ như thế ít lắm. Hỏi hay không chính là do chúng ta – nếu như chúng ta thường xuyên trả lời “Không biết, hỏi gì lắm thế!” thì chúng nó sẽ không hỏi nữa.

Có thể nói đó là một sự thay đổi mang tính cách mạng – mình phát nguyện sẽ không bao giờ mắng con nữa, mà chỉ nhắc nhở, vẫn nghiêm khắc, nhưng không mắng. Sẽ khó khăn hơn, phải chú ý đến con nhiều hơn, thường xuyên hơn. Đó, đến nay đã hơn hai tháng rồi, không mắng con một câu nào. Mình sẽ làm được.

Mình viết bài này để giành cho mở đầu cuốn tập hai “Chuyện con chuyện cha” mình đang viết tiếp – cuốn đầu vừa được Nhà xuất bản Trẻ ấn hành. Mình chưa bao giờ nghĩ (và chắc không bao giờ) rằng có ngày, mình có một cuốn sách được in, và càng không dám nghĩ rằng nó sẽ có ích cho ai đó. Ngay lúc người đại diện của Nhà xuất bản tiếp xúc, mình cười: “Em chẳng nghĩ là sách của em in ra có thể bán được…”

Mình sẽ không nói về cái tai họa nếu như trong nhà chỉ có một đứa con hư hỏng thôi, cái đau khổ của cha mẹ sẽ lớn nhường nào. Mình nghĩ nhiều về cuộc sống, về những nhọc nhằn của cơm, áo, gạo tiền… những trải nghiệm cuộc sống, thậm chí cả cái bờ vực tai họa mình đã từng gần kề chỉ vì quá ham kiếm tiền. Thế đấy các bạn ạ, mình đã có thâm niên đi họp phụ huynh hai chục năm nay và xin đừng nghi ngờ rằng tại sao mình chưa già, mà lại nhiều chuyện để viết lại đến vậy… Cuốn sách này, mặc dù là tình cảm dành cho gia đình riêng, nhưng lại là những chia sẻ rất chân th của mình cho các bạn đang là các ông bố, bà mẹ trẻ. Con của chúng ta có thể không phải là thiên tài, nhưng chúng nó hoàn toàn có thể là những người tốt, biết sống có ích cho xã hội. Một khi con còn đang ở trong vòng tay chúng ta, chúng ta còn nguyên cơ hội để làm được điều đó.

Và nhờ học Phật, mình còn hiểu sẽ không thể dạy được con nếu không dạy được chính mình.

Giới thiệu của Nhà xuất bản Trẻ (tại đây)

Những chuyện trò như lời thủ thỉ của người cha với con trai và con gái của mình. Chỉ là chuyện lặt vặt hàng ngày, ăn cơm, học bài, trong nhà và ngoài đường phố nơi công cộng, nhưng khéo léo mang chứa những bài học nho nhỏ về đạo đức, lòng dũng cảm, cách sống chân thực, thẳng thắn, lối cư xử lễ phép, tế nhị, văn hóa, với mong mỏi các con mình sẽ trở thành người biết quan tâm, yêu lao động, có ích cho xã hội.

Cuốn sách có ích cho các bậc phụ huynh, từ đây có thể tìm ra cho mình một cách riêng để dậy con, làm bạn với con trẻ, cũng như cách “làm nên” kỷ niệm và ghi lại kỷ niệm của cha mẹ và con cái, mà mỗi ngày chỉ cần không đến một giờ. 

Sách "Chuyện con chuyện cha", tên tác giả Phúc Lai, tranh minh họa của bé Anh Đào; tuần sau sẽ được bán tại các nhà sách. 

______________

[1] U tuyến thượng thận thể lạc chỗ.

Tham gia thảo luận trên Facebook tại đây