Nhìn lại năm 2023 về cuộc chiến tranh của Putin ở Ukraine

Hôm qua, khi viết vài trang tâm sự mang tính cá nhân vào dịp cuối năm, tôi cũng có nhắc đến một chuyện: một năm đã trôi qua với những hi vọng không thành sự thật. Năm 2022 đã khép lại với những người ủng hộ cuộc kháng chiến của nhân dân Ukraine với niềm tự hào và tin tưởng vào thắng lợi chắc chắn sẽ đến trong năm 2023. Ấy vậy mà con quỷ “bộ máy chiến tranh” của Putin vẫn đầy sức mạnh và nó vẫn cố tấn công một cách hung hãn đến cả một năm trời…

Cháy chung cư mini ở Hà Nội: đã đến lúc có chính sách pháp lý rõ ràng!

Vụ cháy chung cư mini trên địa bàn phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội với số lượng nạn nhân rất lớn đã làm tất cả chúng ta bàng hoàng. Tuy vậy với tôi, thì đây không phải là một câu chuyện mới – nó đã có từ dăm bảy năm trước, trong quan hệ “tư vấn” cho một người bạn. Hồi đó nhân khi viết bài về vụ cháy quán karaoke ở đường Trần Thái Tông, chúng tôi đã phải trải qua những bàn luận, có lúc nảy lửa về vấn đề của chung cư mini, đặc biệt là vấn đề phòng cháy chữa cháy (PCCC).

Mười tám tháng chiến tranh của Nga ở Ukraine và những băn khoăn – phần 3

8. Có phải Nga tấn công Ukraine là sập bẫy phương Tây hay không? 

Đây là một luận điểm “đột nhiên trở nên phổ biến” từ sau khi cuộc chiến tranh của Nga – Putin ở Ukraine bùng nổ khoảng vài tuần đến vài tháng trở ra. Có một bài báo của “China Daily” rất nhanh chóng ôm lấy luận điểm này, với cái gốc từ ý kiến của Robert H. Wade, giáo sư Kinh tế Chính trị Toàn cầu tại Trường Kinh tế London và sau đó ý kiến ​​này được lặp lại bởi Joe Lauria, tổng biên tập của Consortium News, người nói rằng nếu không có cuộc khủng hoảng ở Ukraine, Hoa Kỳ không thể cố gắng phá hủy nền kinh tế của Nga, dàn dựng sự lên án trên toàn thế giới và lãnh đạo một cuộc nổi dậy làm chảy máu nước Nga, tất cả như một phần trong nỗ lực hạ bệ chính phủ của nó. 

Mười tám tháng chiến tranh của Nga ở Ukraine và những băn khoăn – phần 2

6. Liệu chiến tranh có thể kéo dài – đến cỡ hàng năm hay không? 

Điều này đã được cựu tổng thống Nga, phó chủ tịch hội đồng an ninh Nga D. Medvedev công khai đe dọa. Vấn đề này tôi sẽ xin trình bày cùng với một câu hỏi phụ khác nữa: “Cuộc chiến tranh Nga – Ukraine hiện nay có phải là cuộc chiến tranh tổng lực hay không?” 

Mười tám tháng chiến tranh của Nga ở Ukraine và những băn khoăn – phần 1

1. Tại sao nước Nga bị tấn công bởi UAV, thậm chí vào Mátxcơva? 

Đã nói “thậm chí” thì phải nói rằng, nếu không tính cú tấn công vào điện Kremlin mà đến nay vẫn chưa rõ ràng, thì cú tấn công mới nhất vào ngày 18/8, mảnh vỡ của UAV đã rơi xuống trung tâm Triển lãm Expocentr (Экспоцентр) ở trung tâm thành phố Mátxcơva và nó chỉ cách điện Kremlin có hơn 4 ki-lô-mét theo đường chim bay. 

Cuộc binh biến của Prigozhin: Ai là người chiến thắng?

Suốt mấy ngày trời, những người quan tâm đến cuộc chiến tranh của Putin tiến hành ở Ukraine bị thu hút hết cả tâm trí vào một chuyện duy nhất: Yevgeny Prigozhin và quân đánh thuê của hắn ta làm loạn. Rồi là câu chuyện này còn được bàn luận nhiều nữa. Có rất nhiều giả thuyết xung quanh cuộc binh biến của Prigozhin, thậm chí đầy những ý kiến sặc mùi… âm mưu. 

Thất bại lịch sử của Putin

Người Việt Nam hay nói: “Quay đi quay lại là hết một năm.” Vừa mới ngày nào ngồi viết bài “Chiến thắng lịch sử của Putin” nhân nước Nga của Putin kỷ niệm 77 năm chiến thắng phát-xít, thế mà đến hôm nay đã lại thêm mười hai tháng. Mười hai tháng đầy ắp các sự kiện liên quan đến cuộc chiến tranh mà Putin đã phát động xâm lược Ukraine… Đầu tiên, tôi xin điểm qua một số điểm chính của giai đoạn đáng nhớ này.

Ukraine mười bốn tháng chiến tranh: thêm một bước đến diệt vong của Putin

Rất nhiều bác nhắn tin riêng trên mạng xã hội hỏi tôi: tại sao ngay cả những lúc cuộc kháng chiến của người Ukraine ở giai đoạn khó khăn nhất, mà anh có thể lạc quan đến vậy? Trong suốt hơn một năm qua, câu trả lời của tôi luôn là: “Đó không phải chủ nghĩa lạc quan tếu, mà sự lạc quan đó là có căn cứ.”

Bốn trăm ngày “bưng bô”: rồi người Nga sẽ phải cảm ơn người Ukraine

Phát-xít mới
ở Nga

Hai trăm ngày… tôi cứ nhớ cái mốc hơn sáu tháng ấy vì đó là lần đầu tiên tôi sử dụng hashtag #bưng_bô_cho_hòa_bình cho những bài viết của mình trên mạng xã hội, những bài về cuộc chiến tranh của Putin ở Ukraine. Dịp kỷ niệm mười ba tháng nổ ra cuộc chiến, tôi đã cố tình không viết bài vì thấy nó quá gần dịp này, dịp chúng ta sẽ nhìn lại 400 ngày của cuộc đấu tranh kiên cường và gian khổ của người Ukraine…

Một số ý kiến cá nhân quanh lệnh bắt Putin của Tòa án hình sự quốc tế

Trái ngược với tình hình yên ắng trên chiến trường Ukraine (mặc dù các con số thiệt hại nhân sự tham chiến chẳng “yên ắng” chút nào, vẫn cứ 7 – 800 lính Nga bị tiễn “lên đường” một ngày), “chiến trường thông tin” lập tức nóng rực vì tin Tòa án hình sự quốc tế (ICC) có trụ sở lại La Hague phát lệnh bắt giữ tổng thống Nga V. Putin[1] với cáo buộc “có thể liên quan tội ác chiến tranh” khi đưa trẻ em từ các khu vực bị chiếm đóng của Ukraine sang Nga một cách bất hợp pháp.

“Mariupol – niềm hi vọng không tắt”

Cuối cùng thì dù cho không nhận được sự đồng ý của nhóm tác giả làm bộ phim tài liệu “Mariupol – niềm hi vọng không tắt” nhưng tôi vẫn quyết định dịch nó, rồi upload lên kênh Youtube của mình. Dù sao thì, mục đích #bưng_bô_cho_hòa_bình sẽ biện hộ cho cách thực hiện “phi pháp” của tôi.

Khi gặp Pavlovych, nếu muốn khóc xin đừng ngại!

Tôi đã rất xúc động khi nhìn vào cặp mắt của Pavlovych, nghe những gì con nói. Tôi có cảm giác đó như đứa con trai của mình lúc nó còn nhỏ vậy. Đó là những đứa trẻ đã trải qua chiến tranh. Một “Em bé Hà Nội” của Severodonetsk của năm 2022. 

“Chúa chịu đựng và ra lệnh cho người Nga”

Đến thời điểm cuộc chiến đi qua được hơn một năm, có lẽ chúng ta đã có thể nói với nhau rằng cuộc chiến tranh ở Ukraine không chỉ là cuộc chiến của Putin nữa, mà đã là cuộc chiến của người Nga. Rất nhiều hi vọng dành cho những người Nga tiến bộ, những người sẽ vùng lên lật đổ chế độ của Putin đến nay vẫn chưa thành hiện thực. Để giải thích điều này, có rất nhiều công trình nghiên cứu, thậm chí đồ sộ và chắc chắn với chúng ta ở đây, sẽ không thể bằng một vài trang viết “cưỡi ngựa xem hoa” có thể lý giải được hết tất cả các khía cạnh của vấn đề. 

Tôi có một ước mơ

Năm nào cũng vậy, cứ sáng ngày mồng Một Tết là tôi pha một tách cà phê, một ấm trà và ngồi một mình nghe ca khúc “Happy New Year” của ban nhạc ABBA. Cái lệ này bắt đầu từ cách đây tròn 30 năm và nó chỉ bị dừng một lần duy nhất – năm 2023. Tôi đã từng viết về kỷ niệm với bài hát đôi lần, nhưng bài hát tiếp theo hồi đó chúng tôi đã nghe, thì chưa bao giờ viết.

Phim tài liệu “Năm” (“the Year”)

Dmytro Komarov là nhà báo đầu tiên được thấy tận mắt và quay phim lại những cảnh kinh hoàng của Bucha, Irpin và Hostomel mới được phát hành gần đây. Anh ấy đã nhìn thấy những cảm xúc đầu tiên của mọi người ngay sau khi giải phóng các vùng Kyiv, Kharkiv và Kherson.

Một năm và một tuần của chiến tranh

Khi tôi ngồi viết những dòng cảm xúc này, thì sự kiện kỷ niệm một năm cuộc chiến Nga – Putin gây ra chống đất nước Ukraine đã được một tuần. Tuần trước, đúng ngày 24 tháng Hai, Đại sứ Liên Âu cùng với cơ quan đại sứ các nước ở Hà Nội: Vương quốc Thụy Điển, Cộng hòa Séc và Ukraine đã tổ chức buổi chiếu bộ phim tài liệu “Mariupol – niềm hi vọng không tắt” (tên tiếng Anh là “Mariupol – unlost hope.” Hôm đó tôi rủ con trai của mình đến xem, và đến nơi chúng tôi gặp nhiều người, nhiều điều đáng nhớ.

Mười hai tháng chiến đấu của nhân dân Ukraine: thà đau một lần để bình an đời đời

Trong suốt gần mười hai tháng qua, thời gian mà tôi đếm từng ngày để kể với bạn đọc của “Người lang thang cuối cùng” một điều: lý do tại sao tôi gần như hàng ngày viết những nhận xét của mình về cuộc chiến tranh của Nga – Putin tiến hành ở Ukraine. Ngay khi bắt đầu viết những bài đầu tiên, tôi đã vấp phải sự phản đối của một số người, nhưng tôi vẫn làm dù có vẻ còn vướng víu một số trở ngại nào đó, dù có thể là rất mơ hồ. 

Nước Nga có cần cuộc chiến tranh này không?

Ai yêu nước Nga, văn hóa Nga mà lại quan tâm cả đến lịch sử chiến tranh của Nga cũng đều biết bài hát “Хотят ли русские войны?” (Người Nga có muốn chiến tranh không?). Bài hát này có nguyên gốc là bài thơ của nhà thơ Yevtushenko, được nhạc sĩ Kolmanovsky phổ nhạc. 

Cuộc chiến tranh của Nga tiến hành ở Ukraine có phải là một cuộc chiến tranh uỷ nhiệm hay không?

Rất nhiều người thường là ủng hộ Nga trong cuộc chiến tranh mà Putin đang tiến hành ở Ukraine có câu cửa miệng: “Cuộc chiến tranh do phương Tây uỷ nhiệm để chống Nga.” Vậy nó có phải đúng như vậy hay không? Đầu tiên chúng ta sơ lược về khái niệm “chiến tranh uỷ nhiệm” và ở nguồn dễ thấy nhất: Wikipedia tiếng Việt[1].

Có phải Nga tấn công Ukraine vì “Ukraine muốn gia nhập NATO?”

Tổng thống Mỹ G. Bush (trái), tổng thống Liên Xô M. S. Gorbachev (giữa)
Ngoại trưởng Hoa Kỳ James Baker (phải). 1989. Ảnh Getty Images

Một trong những nguyên nhân của cuộc chiến mà từ cửa miệng người ta hay nói, là “Nga đánh Ukraine vì Ukraine định vào NATO” hoặc có một cách nói khác: “Nếu Nga không đánh Ukraine thì Ukraine sẽ vào NATO.” Vậy điều này có gì đúng và có gì sai? NATO có muốn kết nạp Ukraine không? Tại sao Putin lại sợ việc Ukraine gia nhập Liên minh châu Âu và xa hơn nữa, trở thành thành viên của NATO?

Ukraine mười một tháng chiến tranh: khó khăn chỉ là tạm thời

Tháng thứ mười một của cuộc chiến tranh Nga – Ukraine dù nặng nề đến mấy rồi cũng qua, nhưng kết cục của nó có lẽ vẫn chưa ngã ngũ. Tất cả mọi người, dù ở “phe” ủng hộ Nga hay ủng hộ cuộc đấu tranh bảo vệ độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của người Ukraine đều tập trung quan tâm vào tình hình Bakhmut và làng vệ tinh của nó: Soledar. Trận đánh “cố đấm ăn xôi” của Putin với vai trò cụ thể thuộc về Prigozhin và những tên lính đánh thuê Wagner của lão ta, dường như đã thách thức tâm lý của bất cứ ai quan tâm đến tình hình.