 |
Một cảnh ghi trên đường La
Thành,
Hà Nội.
Ảnh: Đoàn Bổng
|
Ở Việt Nam, Thần Chết có quá
nhiều việc để làm
Không chỉ một mình cháu bé 9
tuổi bị tấm tôn cắt vào cổ lấy đi mạng sống mà bất kỳ ai trong số chúng ta cũng
đều có thể gặp tình huống tương tự: chỉ chưa đầy 48 giờ sau một người phụ nữ
khác cũng bị tấm tôn cắt đứt khí quản, thiệt mạng. Tất nhiên rủi ro có thể rình
rập bất cứ ai, nhưng rõ ràng ở Việt Nam ngày nay, Thần Chết đang có quá nhiều
việc để làm.
Khách nước ngoài sang Việt Nam
lần đầu chắc không thể hiểu nổi tại sao ở cả những thành phố lớn, đặc biệt như ở
thủ đô mà luôn luôn có những “chuyến xe tử thần” dạo qua, dạo lại trên đường phố,
đe dọa lấy đi mạng sống của người đi đường bất cứ lúc nào. Phố xá chật hẹp, người
đông đúc nên các phương tiện vận tải “tự chế, tự phát” bùng nổ cả về số lượng lẫn…
“chất lượng” (trong ngoặc kép, nghĩa là chất lượng đáng sợ của chúng về độ nguy
hiểm.)
Từ sáng sớm những chuyến xe
máy chở đầy oặc rau cỏ thực phẩm ở phía sau, với “mô hình” chồng cầm lái, vợ ngồi
tụt dưới hõm khung xe phía trước nhỉ nhô mỗi cái mặt lên trên bảng đồng hồ tốc
độ, từ ngoại ô lao như những cơn lốc vào nội đô cho kịp buổi chợ. Nếu ai đó đã
đi tập thể dục sáng sớm, hẳn sẽ rất sợ những chuyến xe đó, vì chúng có đèn
nhưng hầu như rất tối, có phanh nhưng hầu như không có hiệu lực và luôn luôn
phóng với một tốc độ kinh hoàng. Với cả vài tạ thực phẩm phía sau, nếu có va chạm
thì một cú như thế lấy đi không chỉ một sinh mạng, và người vợ ngồi phía trước
chắc chắn sẽ khó thoát.
Trước và sau giờ mọi người đi
làm, là giờ của những chuyến xe “siêu trường siêu trọng” mà nguồn phát động lực
thường là những chiếc xe máy trông ghê sợ đến mức mà chẳng cơ quan chức năng
nào buồn thu giữ. Chúng thường kéo theo những chiếc xe hai bánh và chở nào những
cây sắt xây dựng dài lượt thượt, những tấm kính to chết khiếp và nhiều khi cả
cái tủ đứng… Không những thế, những “mặt hàng” tưởng chừng phải được chuyên chở
bằng những phương pháp đặc biệt như bình ga, chai khí dùng trong công nghiệp và
cả y tế… người ta cũng nhờ cậy những “cỗ xe tử thần” đó.
Không ít lần tôi chứng kiến một
chiếc “ba bét nhè” [1] được chế mấy cái móc sắt ở một bên để chở theo một bình
a-xê-ty-len. Chiếc xe chạy nghiêng nghiêng như một trò xiếc, bên kia bình khí
còn dài hơn cả chiếc xe, cảnh tượng đúng là cười ra nước mắt. Chỉ một va chạm
nhỏ, không hiểu tình hình sẽ như thế nào, chẳng ai dám tưởng tượng tiếp.
Tôi cũng tiếp xúc với nhiều
bác thương binh lái những chiếc xe ba bánh tự chế, thì tất cả đều chung một câu
“Đều vì cuộc sống cả mà em. Không ai cấm được bọn anh vì thật ra, lứa bọn anh
trẻ nhất cũng là thương binh Vị Xuyên nay cũng năm mấy sáu chục cả rồi, nhiều
cũng chỉ khoảng 10 năm nữa là hết. Đi xe như thế này mệt mỏi lắm chứ em, và bọn
anh biết nếu tai nạn một cái thôi, là mất xe…” Nhìn những chiếc xe tự chế động
cơ xe máy nhưng sẵn sàng chở trên nó đến 800kg, thì xin có một lời khuyên thật
nếu đi đường gặp chúng nên tránh cho xa, vì nó không phanh được đâu, đã bị nó
đâm thì chỉ có chết.
Không chỉ trên đường, Thần Chết
còn rình rập cả ở những chỗ khác nữa
Năm 2016, lượng tai nạn lao động
trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh tăng đột biến: 8 tháng đầu năm đã có 683 vụ,
làm chết 50 người và 178 người bị thương nặng. Những vụ tai nạn nhẹ như ngã từ
nhà cao xuống đến điện giật, hay sập giàn giáo… hết thảy đều có sự vi phạm vô
tình và cả hữu ý, cố tình phớt lờ quy tắc an toàn của con người, đặc biệt là của
chủ doanh nghiệp hay người sử dụng lao động.
Hầu hết họ đều không trang bị
đầy đủ trang thiết bị an toàn cho người lao động, bản thân chủ doanh nghiệp,
người sử dụng lao động và cả người lao động đều không có những kiến thức cần
thiết về an toàn lao động. Vụ điện giật chế 6 người ở Nông Cống, Thanh Hóa cho
thấy ngay cả kiến thức sơ đẳng về vật lý chủ doanh nghiệp, người quản lý công
trình cũng như công nhân đều không biết. Khi họ dựng cột dưới đường dây điện hạ
thế, dù cột không chạm vào dây điện nhưng khoảng cách quá gần, điện áp đánh thủng
đủ lớn để đánh từ dây điện qua cột xuống đất gây tai nạn.
Thế mới nói, ở Việt Nam không
cần khủng bố, mà có biết bao thứ khác có thể gây hậu quả còn khiếp hơn khủng bố.
Vụ “cưa bom” trong quận Hà Đông đầu năm nay là một dẫn chứng, có lẽ trên toàn
thế giới có Việt Nam thật “độc đáo, có một không hai.”
Chúng ta đang sống trong một
xã hội thiếu thốn đủ đường
Cháu bé bị nạn trong vụ “xích
lô chở tôn” cho thấy hóa ra xung quanh chúng ta, chẳng mấy ai biết cách cứu nạn
hay sơ cứu một cách đàng hoàng. Cháu được chở đến bệnh viện và chết chủ yếu do
mất quá nhiều máu, trong khi không ai biết ở cổ có cái động mạch cảnh mà nếu bị
đứt, người ta chỉ 5 phút là chết vì mất hết máu.
Trong cuộc sống, nhiều khi gặp
tai nạn vẫn có nhiều người tốt bụng muốn cứu người, nhưng thay vì cứu đúng
cách, người Việt Nam thường thích bế xốc người bị nạn dậy và rất nhiều trường hợp
điều đó có hại hơn là có lợi.
Gần đây chúng ta mới sực nhớ
ra mấy chục năm nền giáo dục của nước nhà miệt mài dạy những kiến thức hàn lâm,
với những thành tích Olympic này kia, nhưng học sinh và cả sinh viên vẫn ngày
ngày đuối nước và nếu có tai nạn thì chẳng ai biết cách cứu cho đúng cách.
Chúng ta liệu có vô can?
Người đạp xe xích lô (thấy bảo
cũng thương binh Vị Xuyên) chắc là sẽ khó thoát khỏi việc bị truy cứu trách nhiệm
hình sự (tội vô ý làm chết người, điều 98 Bộ luật hình sự năm 1999, sửa đổi, bổ
sung năm 2009.) Một mặt chúng ta thấy đau lòng vì cái nghèo mà người ta phải
làm công việc đó, để đến nay gặp chuyện. Nhưng nếu nghĩ kỹ chính ông ta ngày
nào cũng chở, và sẵn sàng chở hàng với tình trạng bấp bênh đe dọa tính mạng người
đi đường như thế… chắc hẳn chúng ta sẽ rất băn khoăn, liệu chúng ta có vô can –
chúng ta trách người xích lô và cả chủ hàng thuê ông ta chở, nhưng chúng ta có
bao giờ làm một việc tương tự?
 |
Cũng trên đường La Thành,
Hà Nội.
Ảnh: Đoàn Bổng
|
Ngày hôm nay khi nhiều người,
nhiều gia đình trong số chúng ta đã giàu lên, có của ăn của để, nhưng chúng ta
vẫn ngày ngày tiếp tay cho những hành động đe dọa tính mạng người khác như thế.
Mua một cái tủ, người bán có thể đề nghị chúng ta để họ chở đến nhà với giá “hợp
lý.” “Giải pháo hợp lý” nào đâu, chính là một “chuyến xe tử thần” sẽ chở tủ đến
cho chúng ta. Và thay vì thuê một chiếc ô tô tải với chi phí đắt gấp đôi gấp
ba, chúng ta tặc lưỡi cho qua, vì tiếc tiền. Nếu chuyến xe đó gây tai nạn trên
đường, chắc chắn chúng ta có phần trách nhiệm, dù chỉ là gián tiếp.
Ngay cả những việc nhỏ thôi,
ngày hôm nay nhà tôi sửa nhà, và việc đập phá cho ra hàng bao mét khối gạch vỡ,
trạc vữa. Nếu thuê công ty môi trường đô thị đàng hoàng, tính cả tiền đem đổ ở
bãi đúng quy định thì đắt hơn nhiều so với thuê của tay đầu nậu vật liệu xây dựng
gần nhà, chắc chắn là ông ta tổ chức đi “đổ trộm.”
Đừng nên nói rằng, không chở
cho tôi thì người ta cũng chở cho người khác. Ai cũng có suy nghĩ như vậy thì
xã hội chẳng bao giờ tiến bộ được cả. Hãy nhìn như Singapore, người ta bắt buộc
chở cát xây dựng bằng côngtenơ, thế mới có một môi trường sạch sẽ đến thế. Tất
nhiên chúng ta sẽ nói họ giàu chúng ta nghèo, nếu quy định vậy thì giá xây dựng
sẽ rất đắt. Nhưng nếu nghĩ kỹ “ăn thì nhiều, ở là bao nhiêu,” chúng ta có hàng
bao nhiêu thứ phí phạm khác mà không để ý như một năm có bao nhiêu trận nhậu nhẹt
mà chúng ta phải tham gia?
Người xích lô sẽ đổ lỗi cho
hoàn cảnh là “cái nghèo,” nhưng chính chúng ta, những người đang ở ngoài nhìn
vào vụ việc, cũng đang đổ lỗi vòng quanh và đổ cho “cái nghèo,” nhưng là nghèo
trách nhiệm với môi trường, với xã hội và cuộc sống. “Cái nghèo” chẳng phải là
gì khác mà chính là lòng tham của chúng ta đấy thôi.
Nhưng ngày hôm nay, mỗi người
bớt tham đi một chút, để xã hội an toàn hơn, môi trường trong sạch hơn thì chẳng
ai muốn làm cả.
[1] Babetta của Tiệp Khắc cũ.
Bài trên Tuần Việt Nam tại đây
No comments:
Post a Comment