Có hồi mình lên diễn đàn Ô tô Sài Gòn và Ô tô
Fun, mới đầu chỉ để đọc, về sau tham gia vì có nhiều câu hỏi liên quan đến luật,
ngứa ngáy muốn trả nhời.
Khá hay gặp là những thảo luận kiểu như thế
này: Em đi đến chỗ đường chật, có thằng xe tải đỗ ở cạnh đường (hỏng hoặc không
hỏng), chỗ đó vạch liền, muốn đi qua là em phạm luật, thế em phải làm thế nào… bờ
la bờ la…
Vậy chúng ta sẽ phải làm thế nào khi đứng trước
một chuyện như thế?
Nhớ hồi sinh viên học trong trường đại học, khi
học về khái niệm lỗi trong luật hình sự, giáo trình viết như thế này “Lỗi là
thái độ tâm lý bên trong của người phạm đối với hành vi nguy hiểm cho xã hội của
mình và đối với hậu quả do hành vi đó gây ra.” – đảm bảo bố thằng tây cũng chẳng
hiểu được. Đến bây giờ mình cũng chẳng hiểu cái của nợ “thái độ tâm lý bên
trong” là cái ma tịt gì.
Ơn giời hồi đó được nghe giảng của một thày Phó
tiến sỹ mới cứng ở Đông Đức về, thày bảo nếu không hiểu thì các nhóc nghe đây,
đây là khái niệm lỗi trong luật hình sự của Cộng hòa dân chủ Đức: “Lỗi là cách
suy nghĩ dẫn đến hành xử của một người khi đứng trước hai sự lựa chọn và tự do
không bị cản trở khi thực hiện một trong hai sự lựa chọn đó, cuối cùng người đó
đã lựa chọn cách hành xử phương hại cho xã hội”. Rõ như ban ngày, người bình
thường cũng hiểu chẳng cần sinh viên luật. Mình nghe thày nói một lần mà nhớ đến
ngày hôm nay.
Vậy thì gặp cái xe tải, ta có thể lái xe vòng
ra đè vạch và bị công an phạt. Nhưng lựa chọn đúng, là dừng lại. Việc của ta là
tuân thủ pháp luật, nghĩa là không đè vạch. Ta có quyền rút điện thoại gọi công
an đến xử lý vấn đề, điều khiển giao thông… khi đó đảm bảo an toàn của cả ta, của
người khác khi tham gia giao thông. Còn nếu người lái cái xe tải đó cố tình vi
phạm giao thông thì là việc của họ với pháp luật chứ đâu phải việc của chúng
ta! Không phải vì họ vi phạm pháp luật mà ta cũng phải chọn một cách hành xử
cũng vi phạm pháp luật được. Dương nhân với dương thì ra dương, âm nhân với âm
thì ra cũng ra dương, nhưng hai cái sai nhân với nhau không ra một cái đúng mà
có khi ra thảm họa.
Nhớ hồi bé trẻ con nghịch dại. Người lớn túm cổ
hạch tội. “Nó xui con làm!” “Con thấy anh ấy làm con cũng làm!”. Nhiều khi câu
hoạnh họe lại là “Thế nó xui mày ăn cứt mày cũng ăn à?” “Mày thấy nó ăn cứt mày
cũng ăn à?”.
Thế đấy, trong cuộc sống có rất nhiều chuyện mà
cách hành xử của người khác nhiều khi không đúng những chuẩn mực của xã hội. Ta
nhìn, ta biết vậy. Ta thích thì quay phim chụp ảnh, úp lên mạng cho người khác
xem để biết như thế là chưa tốt, vậy thôi… chứ đừng thấy người ta làm được ta
cũng làm được, và phải cố làm cho bằng được không thì thua em kém chị…
Ai thích ăn cái gì, kệ người ta.
Tái bút: Câu “Mày thấy nó ăn cứt mày cũng ăn à?”
bây giờ chúng ta hiểu là không nên sử dụng nó trong giáo dục con cái, nhưng rõ
ràng, có thời, câu đó hoàn toàn không hiếm trong giáo dục cách đây vài chục
năm. Điều đó cũng không có nghĩa mình ám chỉ hay chửi bới những người đang vượt
đèn đỏ là ăn …ứt. Một phép ẩn dụ mình thấy thú vị vì tính tương đồng của hai
trường hợp mà thôi.
Tham gia thảo luận trên Facebook tại đây
No comments:
Post a Comment